"аралым айдын шалқарым эссе "100 слов​

Аралым – айдын, шалқарым» деп кезінде Қасым Аманжоловтан бастап талай ақындар жыр арнаған Аралдың экологиялық проблемасы әлем жұрты алаңдайтын өзекті мәселеге айналды. ХХ ғасырдың 60-80 жылдары Әмудария мен Сырдария өзіні бойындағы халықтың саны 2,2 есеге артып, суға қажеттілік өсті. Соның салдарынан теңізге құйылатын су мөлшері азайды. Яғни қос өзеннің суын бел ортадан бөгеп, күріштік пен мақта алқаптарының көлемі артты. Мұндай антропогендік факторлардан теңізге 1960-1965 жылдары 44 мың текше метр су кұйылса, 1974-1978 жылдары 13 мың текше метрге азайды. Тіптен 1990 жылдары судың мөлшері екі есеге кеміді. Нәтижесінде Аралға құйылатын судың 89 пайызға азайып, теңіздің су айдыны 30-200 шақырымға дейін құрғады. Судың тұздылығы 40 пайызға дейін артты. Осылайша, Арал шөлге айналып, құрғап қалған теңіз түбінен жыл сайын зияндылығы жоғары 2 млн тонна тұзды шаңдар көтеріліп, экологиялық зардапты аймақ атанды. Экологиялық дағдарыс салдарынан Арал өңірінде адамдардың денсаулығы күрт төмендеп, аурушаңдық белең алды. Аралды құтқару – әлемді құтқарумен пара-пар мәселеге айналды.