Абай жолы романындағы дулат бабатайұлы кімнің рөлін сомдаған?​

Қазақтың тамаша ақтаңгер жүйрік ақыны, халқымыздың ой-санасынан алыстай түсіп тарих қойнауына сіңіп кеткен жыраулық поэзияның өкілі Дулат Бабатайұлының мол мұрасы осы күнге дейін жетіп халқымыздың рухани байлығына айналып отыруы бүгінгі ұрпақ үшін зор бақыт. Өмір сүрген дәуірі небары екі жүз жылдан азғана асқанымен Дулат ақын туралы айтқанда орта ғасырларда ғұмыр кешкен алыс заманның адамындай көріп санамызда оның дәуірі мен кезеңі жайлы көмескі де бұлыңғыр уақыттың адамы қылып көз алдымызға елестететуіміз оны бізден алыстата түсетіндей.

Тарих үшін екі ғасыр азғана уақыт екенін есептесек ақынның өмір сүрген дәуірі туралы көптеген ойларды дұрыс танып болжауға болатынына көзіміз жетеді. Ақын еңбектерін қазіргі күн тұрғысынан жақынырақ танып, жас ұрпақтың санасына сіңіріп оқытуға әлі күнге дейін бөгет жасап келе жатқан бұрынғы ескі көзқарастар бойымыздан әлі арылып біткен жоқ. Бұған бірнеше тарихи себептер бар екенін көзі ашық оқырман біледі. Әдебиеттің өткенінен азды-көпті хабардар, халқымыздың кейінгі орыс бодандығына енген үш жүз жылға жуық тарихында рухани өмірімізде болған өзгерістерді білетін саналы оқырман бұл сұраққа ойланып барып жауап іздері белгілі.

Кешегі тәуелсіздік кезеңіне дейінгі заманда Дулат, Шортанбай, Мұрат сияқты ақындардың ел мұңын басым жырлап, халқымыздың алдында күтіп тұрған қилы замандар туралы ескертіп жазған өлеңдері кеңестік жылдарда «кертартпа» көзқарас болып саналуы заңды еді. Өйткені кеңестік биліктегі кертартпа саясатқа өзінің жөнсіздігін көрсетіп тұрған шындық поэзиясы әзірейілдей болып көрінетін. Олардың заңды жалғасы болып дүниеге келген  көркем әдебиеттегі Абай дәуірі, одан кейінгі алаш кезеңі кеңестік солақай саясаттың құрбаны болып жетпіс жыл жабық жатқанына тарих куә болғаны кеше ғана. Бірақ осылардың бәрінің алдын алып, жақын көршіден келе жатқан тар заманды алғашқы болып ескерткен Дулат поэзиясының құдіреті бұлардың ешқайсынан кем емес. Тіпті күштірек әрі алғыр, көркем, ерекше затты, тот баспайтын дерлік текті өнер.