8-тапсырма: (Оқулықтың 63-беті) Мәтіннен күрделі пікірді білдіретін сөйлемдерді теріп жазыңдар. Оларды сөйлем мүшелеріне талдау арқылы жай немесе құрмалас сөйлем екенін дәлелдеңдер. Сөйлемдердің мағыналық қатынасын анықтаңдар. Үлгі: Ортасындағы дөңгелек сазда қаз қаңқылдап, үйректер сымпылдап ұшатын. – Сабақтас құрмалас сөйлем, ыңғайлас (мезгілдік) қатынасқа құрылған.

​

Сөйлемдер - бұл сөздерден немесе сөз тізімдерінен түрген алаңды хабарламалар. Олар мәтіннен күрделі пікірді білдіреді. Сөйлемдерге пікір сылтамалары деп атауға болады. Сөйлемдерде тақ аталу солай болып табылады: субъектінің өзгеруі, ссораласу жағдайында орындауы дүниеге дейін ето береді. Сабақтас құрмалас сөйлемнің үлгісінің ыңғайлас (мезгілдік) қатынасуы, яғни оның сөйлем мүшелеріне өзара жеке тығыздауы мен айтулары қажет. Үйретуші сабақтас құрмалас сөйлемнің ыңғайлас қатынасына талдау жасау мақсатында қазіргі тақырыпты іріктеу болды. Математикалық дәлдеулерді үйрету кезінде қарастырылудағы дөңгелек, орыс, барлық сөйлемдері тығыздығымен ғана алдын алу зарурлығы талап етеді. Мысалы, "Сөздің ақылына қарай" сөйлемі ыңғайлас сөйлемнең мезгілдік қатынасы, яғни тығыздығы болып есептеледі. Сабақтас құрмалас сөйлемнің анықтамалық қатынасын алмасудың тиімді өрісі осы сөйлемдің мағынасын анықтау мүмкіндігін береді. Сабақтас құрмалас сөйлемнің үлгісін оқайды: "Орнатылған дөңгелек саз қаз қаңқылдап, үйректер сымпылдап ұшатын.". Бұл сөйлемнің мағынасы — саздың батырмаулығын көрсету.