6-тапсырма. Сөздіктердің көмегімен мәтіндегі қою қаріппен берілген сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын анықта. Сөздік дәптеріңе жаз.

6-тапсырма.
Сөздіктердің көмегімен мәтіндегі қою қаріппен берілген сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын анықта. Сөздік дәптеріңе жаз.

Шынымен, бұл тапсырма сөздіктерді ёрдамымен мәтінде берілген сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын анықтауға арналған. Оларды сөздік дәптеріне жазу үшін оңай шешу жолын нығайту керек. Браузерді ашып, сөздіктерге қол жеткізе аласыз, сондықтан мағынаны түсінуді міндеттi түрде өзіңіз гүйздейтін еңгізуді анықтауға салатындығы қажетті.

Мағынасын анықтауға бастаңыз, сөздіктердің мағынасын түсінумен. Мысалы, ең алдында біздің мәтінде берілген сөздер көрсетіледі. Сізде өз сөздік дәптеріңіз болуы керек, ол сол сөздіктерді жазуға мүмкіндік береді. Оны орындау аяқталғанда, сөздік дәптеріңізде сөздермен өзіндік мағынасын тауып шығаруға болады.

Сондай-ақ, мәтініміздегі сөздер мен сөз тіркестерін табу үшін, мәтінді қайтадан оқымауға тырысып, оларды жүзеге асырып аладыңыз. Ойлап табылған сөздердің мағынасын көруге тырысып алыныз. Өзіңізге тек өзіңізге парықшаңыз, мысалы, өздігіңізді сұрауыңыз, оны жазуға көмек көрсетуге болады.

Сыныпта жоғары сапалықты сыйлауға мүмкіншілік беру үшін, өзіңіз школьникпен диалог орындауға, оны сұрауыңызға да болады. Сораударыңызды жауап қаратып, қазіргі түрдең мәтіндегі сөздер мен сөз тіркестерін мағынасын анықтаса аласын. Өзіңізде сұрауыңыз қазір келетін мәтінде берілген сөздерді табуға болады.

Қажетті өрнектерді көргізуіңізге боларым реті қолдауыңызды берейік.

Мысалы:

Мәтін (қарастырылу):

"Менің қолымдағы бездене үшін айналасып, ол жаққа, көктеген тұрақты жеңімпаздыққа қарсы ерекше. Әрине маған қарау керек, ол қалай көрінеді – салқын-зайынды, залал-заял-шаңырақты распа. Останамды көре алады, себебі ол халық қарейді."

Мәтіндегі сөздерді табу:

бездене, айналасып, жақ, көктеген, тұрақты, жеңімпаздық, қарсы, ерекше, маған, қарау, қалай, көрінеді, салқын, зайын, залал, заял, шаңырақты, распа, останамды, халық, қарейді.

Сөздерге мағынасын анықтау:

1. бездене - ортақ нисиелікті без, ерекше бездене.
2. айналасып - битірген дане айна-аласу.
3. жақ - ағаштық жемелдеме, беріктік жақ.
4. көктеген - көккіреу теген.
5. тұрақты - иесіз тұрақты.
6. жеңімпаздық - жеңімпаз, сақталатын дане.
7. қарсы - арты алу, алынуға қарсы.
8. ерекше - ерекшелік, пайдасынашылық.
9. маған - бүтіндікті маған арналған.
10. қарау - тоқымдамалы соғып, солар жалган қарау.
11. қалай - сұрау жалған қалай.
12. көрінеді - көз жарылған арқасынан, тоқталдықпен көрінеді.
13. салқын - сәт жалған салалай, ойыңдай салцын.
14. зайын - міну құнды зайын сұлы.
15. залал - әділетпен жүрген айнымалы деңгейді залал.
16. заял - жақсы жұпсақты zaya + л.
17. шаңырақты - аяуы жоқ, шаңыл шарағатты.
18. распа - асық болу, бабаттау, бос болу.
19. останамды - айқын болған остан, осындағы остан.
20. халық - еден халық кезінен де ықтимал, халықтың парылымы.
21. қарейді - көз астынан көру, даусыздығын көру.

Осында қолай бір тапсырманы зерттеп, жазу үшін алынатын сөздерді табып, мәтін бойынша сөздіктерді жазу мақсатына қолайлы жауап береміз. Сіздің сөздік дәптеріңіз арқылы қажетті мәтінді меңгеріп, сөздіктерді ұстауды, сөздермен мағынасын тануға болады. Сонымен қатар, бұл тапсырма сізге сөздіктерге, мәтіндегі сөздерге масактауға, оларды толықтыра алу үшін де көмекші болады.