5-тапсырма. Мәтiндi окыныздар. Кандай жанрда жазылған? Тiлдiк ерекшеліктері арқылы анықтаңыздар. ...Дүкеннен алган тагамдарымызды кемiнде он пластик пакетпен көтерiп келедi екенбiз. Аптасына екі рет дүкенге барамыз десек, жиырмасы жиналады. Оган наннан бастап етке дейiн жука поли этиленмен оралатынын косыныз. Сонымен бiрге каймактын, iрiм шiктiн, балмуздактын, турлi тәттілердің жеке пластик кораптарын косыныз... Баягы кеңестік замандагы торкалта, кенеп дорба, тiптi ШЫНЫ бөтелке кезден бул-бул ушып, бәрiнiң орнын полиэтилен өнiмi толыктай басты. Екiншi катарды осындай калдыктар толтырады.

Біріккен Ұлттар Ұйымының табиғатты сақтау жөнiндегi комите тінің мәліметіне жүгінсек, Жердегi пластик калдыктардын кесірінен жылына 1 миллион кус, 100 мың суткоректi, 100 миллион балык кырылады екен. Олар пластиктi тамак деп жұтып кояды. Сосын бетеке, асказан, iшектерi корыта алмай, іштері түйіліп өледі. Зауалға катты ушырап жаткандар тiзiмiнде теңiз тасбақасы, итбалык және кит тур. Мухиттарда калкып журген пластик калдыктары судағы сүтқоректілердiң тұкымын толык куртады дейді ғалымдар.

Пластик буйымдарды жагу, олардын быксып жануы онын жер үстінде калганынан да катерлі. Ауаға зиянды заттар бөлiнiп, адамнын, жан-жануардын тыныс мушелерiне у тарайды. Ал кулінде ауыр металдар бар. Одан шеп, шөптен мал, малдан адам агзасына түскен ауыр металл катерлi iсiкке себепкер деседi...

К. Олжай. Жер мен аспак

6-тапсырма. Мәтін мазмұны негiзiнде пластик қалдықтардың зардабын диаграммаға тусiрiп, есте сақтаныздар.

7-тапсырма. Берілген сұрақтар бойынша диалог құрыңыздар.

1. Калдыктар неден пайда болады?

2. Қалдықтардын коршаған ортаға, адам өмiрiне каупi кандай?

3. Оны тазарту мүмкін бе?

4. Оны кайда жiберуге болады?

5. Пластик калдыктар мәселесін шешудiн кандай жолдары бар?

8-тапсырма. Пластик қалдықтармен күресуде кандай ұсыныстар айтар едiңiздер? Терт ұсыныс жазыныздар.
нужно

dkflbvbh1972    3   14.12.2021 09:04    17