5-тапсырма. Мәтіндерді түсініп оқы. Тақырып қой. Мәтіндегі ақпараттар- Ертеде адамдар ауыр жүкті арқалап, жаяу тасыған. Кейін көлік ретінде ды салыстырып, Венн диаграммасына түсір. 1.үй жануарларын пайдаланған. Қазақ халқы ат, түйені көлік етіп мінсе, бірқатар шығыс халықтары есек, бұқаларды, үндістер пілді көлік қылған. Солтүстік аймақтарда иттерді шанаға жегіп, көлік ретінде пайдаланады. Бірте-бірте адамдар күймені, ат арбаны ойлап тапқан. Күймемен баратын жерлеріне жет- кен. Ат-арбамен шөп, ауыр жүк тасыған. Қазіргі таңда бұл көліктердің маңызы төмендеді. Бүгінде көліктің түрі көп. Оларды суда жүзетін, жерде жүретін, әуеде ұшатын және жерасты көліктері ретінде бірнеше топқа бөлуге болады. Барлық көлікте қауіпсіздік шараларын сақтау керек. Ол сені түрлі апаттардан сақтайды («Ақ желкен» журналынан).

2. Қайық — көліктің ең ескі түрі. Алғашқы қайықтар ағаштан жасалып, ай- налмалы ескектің көмегімен жүретін. Ежелгі Мысырлықтар шамамен 5000 жыл бұрын өзенде, теңізде жүзу үшін алғаш рет желкенді пайдаланды. Бүгінде кемелер сауда-саттық, құрылыс үшін, әскери мақсатта адам мен тауар, т. б. тасымалдауда пайдаланылады. Су көліктері айлақтар мен теңіз порттарын тұрақ ретінде қажеттеріне жаратады. Кемелерге арналып белгі- келеді . Қазіргі кезде зымырандай тез жүретін кеме көп. Жолаушылар мұндай ленген теңіз бағыттары ю» 3. кітабынан).

35глис    3   04.10.2021 13:55    16