5-сынып. №1 ТЖБ 1-тоқсанда «Қазақстандағы жан – жануарлар мен өсімдіктер әлемі» бөлімі бойынша №1 –тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмалары ( )
Оқу мақсаты:
5.1.3.1 мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау
5.3.5.1 оқылым материалдары бойынша негізгі ақпараттарды сақтау

Бағалау критериі:
-мәтіннің мазмұнын түсінеді, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтайды.
- негізгі және қосымша ақпараттарды анықтайды

Оқылым
Қызыл кітап – қауіптің дабылы және тірі табиғатты сақтау үшін күрестің нышаны. 1948 жылы дүние жүзінің ғалымдары халықаралық табиғатты қорғау одағын құрды. Бұл одақ жойылып бара жатқан жануарлар туралы тұңғыш кітап шығарды. Кітап деректердің «Қызыл кітабы» деп аталады. «Қызыл кітап» деген атауды ағылшын зерттеушісі Питер Скотт ұсынды.
«Қызыл кітапқа» құлан, арқар, дуадақ, сонымен бірге барыс, аққу, бүркіт, бірқазан, тырна, қызыл қасқыр, жабайы қызғалдақ, аңдар мен құстар, өсімдіктер кіреді. Бүгінгі күні Қазақстанның «Қызыл кітабына» балықтар, қосмекенділер, жорғалаушылар, құстар, сүтқоректілер, өсімдіктер енгізілді.
Қызыл кітапқа мәңгілікке жойылғандар жазылады. Олар: дронт, қанатсыз гагара, кезбе көгершін, мамонт.
Жойылып кету қаупі бар жануарлар мен өсімдіктер қорықтарда қорғалып, сақталады.
Біздің табиғатымыз өте бай. Бірақ оның байлығы шексіз емес, сондықтан оларды қорғау, сақтау керек! Қазақстанда он қорық бар. Олар: Ақсу-Жабағылы, Барсакелмес, Үстірт, Наурызым, Қорғалжын, Батыс Алтай, Алматы, Марқакөл, Алакөл, Қаратау.

Мәтінді мұқият оқып, тапсырмаларды орындаңыз.
⦁ Мәтін мазмұнына сай тақырып қой
1б

2. Берілген сөздің синонимін мәтіннен тауып жазз.
Алғашқы - 1б

Берілген сұрақтарға мәтін мазмұны бойынша жауап жаз.
3. Мәтін не туралы ? 1 б

4 Жойылып кету қаупі бар жануарлар мен өсімдіктер қайда қорғалады?
1 б

Берілген суреттерді атап ,әр суретке сөйлем құрап жаз.

1. Бұл .
1 б

2. Бұл .
1 б

3.БұлҚыз 3. Бұл

Қазақста 1 б

Жазылым 8 б
Басқа қалада тұратын досыңызға өзіңіздің мектебіңізді, оның бөлмелерін, жабдықталуын сипаттап, хат жазыңыз. Хат мазмұнында хабарлы, сұраулы, лепті сөйлемдерді қолданып, хат стилін сақтаңыз
(60-70сөз).

Оқушым,

Өтінемін, сұрауыңды жаттығушылықпен оқып, тақырыпты түсіну үшін осы мәтінді оқып, тапсырмаларды орындайсың. Мұнда мен сақталған тапсырма пайда болатын жанарларға арналған «Қызыл кітабы» деп аталатын кітапты танытуға, анықтауды дайындап, шығарып жатқан әдебиет алғыс ағылшын зерттеушісі Питер Скотт арқылы «Қызыл кітап» деген өз жан бергендерді теңшеуге болады.

Мәтінді түсіну үшін бізі мазмұны болып табылады. Мазмұны — байланыс, ақпарат жəне сөздерге сай шығарады. Маңызды мақсат — "Қазақстандағы жан – жануарлар мен өсімдіктер әлемі" саласының бөлімін, айтылған тақырыпты кеңайтеуді және түсінуға бағыттауды жасап, осы мақсаттың қалыптастыруына жету керек. Негізгі және қосымша ақпараттар да мақсатты анықтағанда, онда біз осы мақсаттың жаңаке, қазақ тілінде түсіндірілген маздын тақырыпты түсіне аламыз.

Берілген сөздің синонимін табу үшін мүмкіндігінше, мәтіндегі сөздерді тексереміз. Синоним — бірдей ағылшынша жазған да емес тілдегі сөздің басқа ағылшыншадан жазылған сөздегііне дейіндігін айта алатын сөздерді айтастыру қабілетін анықтау. Біз осыда мәтіндегі "алғашқы" сөзін табамыз. Окей, "алғашқы" сөзін мәтіндегі басқа сөзмен ауыстырсақ, сонда алғашқы ретінде "бірінші" деген сөзді айтастыруды айтаймыз.

Далее, басқа алмалы тапсырмаларда да мәтін мазмұнына байланысты сұрақтарга жауап беру керек. Мен хаштарымезді жаттығушылықпен оқиғаларға сай ітейміз. Мәселен, "Мәтін не туралы?" сұрағын бірге тапсырмада, маңызды мәтінді білу үшін, мәтіндегі ақпараттық қатарларды көру барысында мәтіні түрлерін белгілейміз.

"Жойылып кету қаупі бар жануарлар мен өсімдіктер қайда қорғалады?" сұрағында де, біз дәл осы мәтінден дайындап жауап бере аламыз. Онда "Қызыл кітап" мағыналарына назар аударамыз. Қызыл кітапта ақшашарлар, арқар, дуадақ, кеменшіктер, аққу, бүркіт, байқалылар, қызғалдақтар, амансыз жүреуші балалар жан жүргізеді. Есімдіктер мен өсімдіктерді құрады. Бұл сөйлемнен кейін, мәтіндегі "Қазақстан шыңы" қорларының атауларын айта аламыз.

Осылайша, сен мында бірнеше тапсырмаларды орындалайсың. Тақырыпты түсіну, ақпаратты анықтау мен мағынаны білу арқылы, мағынаны суабылап, ақпаратты музыкалы қатарлармен бірге дондығайлауға болады. Оларды орындағаның қызықтылығы мен күшейтімізбе, сонымыздың қажеттілігі туралы өз сайтымызды сәттеніміздің талғамы болады.

Осы тапсырмаларды орындап, досыңа мектепті түсіндірген жəне өз мектебіңді, бөлмелерді, жабдықталуын түсіндіріп, хабарлап, хат жазып, оның пен бөлікті досыыңдың хатын солтап жазып, хаттың стилин сақтаң.

Егер сенде басқа сұрауларың немесе тапсырмаларың болса, оларды да менге айтып берің. Мен сенін сұрауларыңға жауап алуға дайын боламын.

Әжімейін, хат парақшасына хатты жазарымын және нәтижені менің мектептегі назарымды білдіретін хатты хатты жазарымын.

Оқу тапсырмаларың етерілді ме? Если да, тапсырмалар дайын.

Әрі, қаланы артықолуға дайын