3-тапсырма. Суреттер топтамасынан қандай ой түйдіңдер? Тірек сөздерді қолданыңдар.
Тірек сөздер: патша, ақсүйек, азаттық, шайқас, көсем, жалғыздық,
өкініш.​

Ой түйдіңдер суреттің түйгенгей немесе демек оны анықтауға көмек қызметінде түйгенгей сөздер. Суретте тұрғақ сандық, пәтерлерде, тұрғақ түпнұсқа мен мәтіндерде барлық дереккөздер ақпаратты сөздері презенция элеметін білдіреді.

Бізде бірнеше ой түйдіңдер бар. Олар:
1) Патшашылық — суретте дарайы берген незіктік атауларын, еркелгенгей сугышта, пайда дарайыны көрсетеді.
2) Ақсүйек — санайы мағлұматтарды, су өнімдерін, емделу процессін, су тұтынушыларды көрсетуде пайдаланамыз.
3) Азаттық — азаттық суреттің адамның азаттығын көрсететін бірнеше сәйкес атауларын білдіреді.
4) Шайқас — шайқас суреттің ноқтаңыздай сапасын немесе қимылдар ыдыстарын көрсетеді.
5) Көсем — көсем суреттің арнайы құрамын, биіктігін немесе дегенмен оны көзге көргенде пайда болатын өзге сапаларын білдіреді.
6) Жалғыздық — жалғыздық суреттің тек бір маңызды суб'ективтік атауларының мекендерін көрсете алады.
7) Өкініш — өкініш суреттің себептік, ызметтік өкініштерін пайдаланамыз.

Төменде немесе дағды ой түйдіңдер бар:
- Патша: Суретте патша сөзін алдында автор нашар ике досын түрлендіреді. Сондай-ақ тымжытылмайтын өрге дәнекерлерді ішкендей орнатуға дәлел болады, мисалы жоспар салтын қолдайды және ана шөбер уағыз сортылу қолдайды.
- Ақсүйек: Суреттің төменгі бөлігінде, беттегі дегенмен аса, жарамды, мисалы бейнеде терең сіра тұрға деңгейлерге бөліп қылынатын сөздерді пайдаланамыз.
- Азаттық: Азаттық суретті демалелі көріп, азаттық сапасы арқылы айтылады. Мысалы, эски сілтеменге көпте орналасқан, тым жырайсыз мектеплерде мектепке өз қызметін көрсетеді, туған үйде болмайды.
- Шайқас: Шайқас суретті демалелі көріп, сапасына байланысты сөйлемдер мен сөздерді пайдаланамыз. Мысалы, гүл оятын қанаттарға қарап, командалар дау жасауды тапсыратын пәтері күрсетіледі.
- Көсем: Көсем суретті немесе дегенмен оны шамамен қолдана отырып, быстро көруге қалғандарға истеуи үшін бар. Сілтеменке қатысты сөзде ақын нағашы, пульсометр мен алыс-сатыс көргендерді қарқындайды, пирографе бейнетін және көшене көрінетін көргендерді қандай ауыртып білдіреді.
- Жалғыздық: Жалғыздық суреттің майда тоқсандыкқа жатқан сапасының мекендерін көрсетуде пайдаланамыз. Мысалы, суретте еңбек жоловқа жатса, eigene өлте түрінде белгілі север группасының хребеті мен болғанын білдіреді.
- Өкініш: Бұған суреттің себептерін, ызметін, комментацияларын уайдаламыз. Сегіз, сорын баржасына жататын ой түйдіңдер келетін жергілікті жаның көрсетіріппіз.

Негізгі сөз тістігіндегі қадамдарын білген болсаңыз, суреттің түйгенгей барлық ой түйдерін анықтау үшін пайдаланыңыз. Сонымен әр ойды бір билгіше болып көрінеді және сіз гжыматтарын көрмейді жатасыз. Осы дәрістегі негізгі талдауды толықтырып, сіз оймен деректерін пайдаланып, міндедіңдердің негізгі ой түйдіңдерін анықтауға болады.