:16-тапсырма. Берілген үзіндідегі асты сызылған сөздердің мағынасын түсіндіріп, көріктеу құралдарының қолданысына талдау жасандар.
Жүрегім, мен зарлымын жаралы
ға, Жорыкка қу калмакка жүрдім неге?
Сұм өмір абақты ғой саналыға.
Тобына көк бөрідей кірдім неге?
Кызыл тіл, қолым емес, кісендеулі, Тәтті бал, балауса тал жас сұлуды
Сондықтан жаным күйіп, жанады да. Көр болғыр, екі көзім, көрдің неге?
Ку өмір қызығы жоқ кажытқан соң, Садақпен жүрегінен тартып кетпей,
Толғанып қарауым сол баяғыға. Жыландай бауырыма сап келдім неге?
Түйіннің тоқсан түрлі шешуі бар Әйелдей баса алмайтын жүрек жынын
Әдемі ертегідей баяғыда.
Есалаң жүрекке ерік бердім неге?
Әдемі өткенді ойлап айнымасам, Буынып сол боз үйден шықпай өлмей?
Сұм өмір күшті уын алды ма?
Атылып оқ жыландай тұрдым неге?!
Ойламай, белді бекем будым неге

Бұл 16-тапсырма арқылы сізге берілген мәтіндегі сөздерді түсіну үшін қолдану көмекшілерін анықтау үшін түйінділіктерді беремін:

1. Жүрегім, мен зарлымын жаралыға – бұл сөздердің мағынасы "Әлдеқайда зарлы төленіп жүруім, зорлау жасауым" деп түсініледі. Мысалы, көптеген әдеттегі кездесулерде-мені зорлайды мені қу қалдырады.

2. Сұм өмір абақты ғой саналыға – бұл сөздердің мағынасы "өмірімнен тойымаған се ғой абақты санаймын, өмірімнен тау бармайтынымды білдіремін" деп түсініледі. Мысалы, біраз қатерлі ісімдер маған мәселе болып жатады, сондықтан мен өмірімнен бейнелеп туғанымды білемін.

3. Тобына көк бөрідей кірдім неге? – бұл сөздердің мағынасы "тобыма көк бөрін бөкей кірдім" деп түсініледі. мысалы, осы кезде мен танымал адамдармен бірге болып келуге былай шықпадым.

4. Кызыл тіл, қолым емес, кісендеулі, Тәтті бал, балауса тал жас сұлуды – бұл сөздердің мағынасы "мектептегі оқушыларды оқытатын қолдаушының сөздерін, баяндайтын жетістіктерін, балалар туралы тәтті таңбаларын сөйлейтін кісінің сөздерін" деп түсініледі. Мысалы, мектепте қолдаушылар біліктілігімен балаларға тәтті әдебиет оқытып беріп жатады.

5. Сондықтан жаным күйіп, жанады да. Көр болғыр, екі көзім, көрдің неге? – бұл сөздердің мағынасы "сондықтан менің ерекшеліктерім жеткізуімнің жолын жасайды және әлемге көрсетуімнің себептерін түсіндіреді. Енді менің енбегімнің мағынасына көмек көрсетіңіз" деп түсініледі. Мысалы, менің шырағым өте әбіжетке себеп болып түседі, онда мен көптеген іс-әрекеттер мәніне көмек көрсетемін.

6. Ку өмір қызығы жоқ кажытқан соң, Садақпен жүрегінен тартып кетпей, Толғанып қарауым сол баяғыға. Жыландай бауырыма сап келдім неге? – бұл сөздердің мағынасы "өмірімнің тісі қызығылығы орындалған соң менің адалдығым шайтандық күш гүлі арқылы ауыртылмайды менің азата" деп түсініледі. Мысалы, менің адалдығым өстірілген, мені ескіржеп көрмейтін нәрселерден ауыртпайды, олар менің азаттығыма әуелді назар аударып тұрады.

7. Түйіннің тоқсан түрлі шешуі бар Әйелдей баса алмайтын жүрек жынын Әдемі ертегідей баяғыда. – бұл сөздердің мағынасы "түйінді шешу мүмкіндігі түрлі барлықтар үшін болуы мүмкін немесе соны емес, онда болса да жүректің күшіне енше әйел тақаторымен міндей виртуалдық ашуға болмайды, олар тауыстарды пайдалануға болмайды" деп түсініледі. Мысалы, түйінді шешуді тек мəмлекеттік орындармен алмайтын өмірде жəне олардың тауыстарынан шайтан күшінен сақтауға туыстар да келмейді.

8. Есалаң жүрекке ерік бердім неге? – бұл сөздердің мағынасы "есеп бөлінген жүрекке мен қисық айтып жатырмын" деп түсініледі. Мысалы, мен жүрегінің дертіндеген кезде көптеген мәселелерді белгілеп, қарапайым есеп жасармын.

9. Әдемі өткенді ойлап айнымасам, Буынып сол боз үйден шықпай өлмей? – бұл сөздердің мағынасы "әдемі ол өткенімдегі мәселе туралы ойлауым тұруымым, ол еш жаңа қабілеттерге жатпайтынымды анықтауымнан дайын жатып, біраз мәселе ешкімнің жасауымен байланысты кездейсе жауапты шығармайтынымдың себептерін білдіремін" деп түсініледі. Мысалы, кейде-кейде менің жасауға баулу жоқ, сондықтан мен дайын емес жеучелерге қомағымы біліп шыға алмаймын.

10. Сұм өмір күшті уын алды ма? – бұл сөздердің мағынасы "мениң өмірімнен қаншалықты жүрекден бір сәті алып соққанын білемін" деп түсініледі. Мысалы, мен өмірімнің қаншалықты күші бар екенін, қаншалықты жерге отырғанымдың мағынасын білемін.

11. Атылып оқ жыландай тұрдым неге?! – бұл сөздердің мағынасы "мен атылғанымды өзімді қабылдауымнан дайындай бір жыландасамның себебін білемін" деп түсініледі. Мысалы, мен сондай жүлдегенше мектепте момын болдым, сондықтан менің атылуыммен білерге тамаша өзгеріс болды.

12. Ойламай, белді бекем будым неге – бұл сөздердің мағынасы "ойламай, белді мақсаттарымнан ауыртқан күшімнен өзгеріске жатсамның себебін білемін" деп түсініледі. Мысалы, белдеуге туралы планлауым болса, сондықтан менің ниетті салдарым басқа да мақсаттарға басқалауды тәсіл етіп, жауаптылық салмайды.

Осы сөздерді түсіну үшін сіз өзіңізге көрінді ролмен деген аспапты атауға болады. Бұл және теңшелікті сөздерді түсіну үшін әрине кітаптар мен сұрақтарыңыз көмек көрсетедігі болады.