1-xtamin<br />Таза бұлақ<br />Үш жолаушы бір бұлақтың ба-<br />сында бір-біріне кез бопты. Бұлақ<br />бір тастақ жерден шыққан, айнала-<br />eы қалың біткен ағаш жапырақтары<br />бұлақтың үстіне төгіліп, суы муздай,<br />салқын, шыныдай жылтылдап тұр-<br />ған сонша әдемі, таза бұлақ екен. Су<br />шыққан жеріне бір қазандай тасты<br />біреу ойып қорғаныш қылып, тастың<br />суағар жеріне жазу жазыпты:<br />Әй, яколаушы, болсаң осы бұлақ-<br />тай бол, деп. Манағы үш жолаушы<br />бұлақтан ішіп қанған соң жазуды<br />оқып, біреуі саудагер екен, ол айтты:<br />- Бұл жазылған ақыл сөз екен, бү-<br />лак күн-түн тынбай ағып, алыс жер-<br />лерге барады, бара-бара кеңейіп, үд-<br />кейеді, бұған бөтен бүлақтар қуйып,<br />сөйте бара үлкен өзен болып кетеді.<br />Мунан мүрат сол: сен де, адам, тын-<br />бай қызмет қыл, еш уақытта жалкау-<br />ланып тоқтап қалма, сөйтсең, ақырын-<br />да, сен де зорайып мұратыңа жетесің<br />дегені ме деп білемін, – деді...<br />Жігіт айтты: - Менің ойыма бөтен<br />бір нәрсе келеді: бұл бұлақтың суы<br />бір орында тынып тұрып, шөп-ша-<br />лам түсіп, лай-қоқым болса, бұған<br />адам мен айуан мұнша ынтық болмас<br />еді; бұлақ күні-түні тынбай ағып та-<br />заланып тұрғаны үшін ынтық бола-<br />ды. Олай болса, жазудың мағынасы:<br />көңіліңді, өз бойынды осы бұлақтай<br />таза сақта дегені ме деймін, – деді.<br />(Ы. Алтынсарин)<br />2-мәтін<br />Бүлақ<br />Бұлақ, бастау<br />- жер бетіне<br />шығып жатқан табиғи жерас-<br />ты су көзі. Бұлақтар әртүрлі<br />белгілері бойынша түма, қай-<br />нар, термалды бүлақ, жалғасты<br />бұлақ және т.б. бірнеше топқа<br />бөлінеді. Суы тұщы, әсіресе,<br />мол өнімді бұлақтар елді ме-<br />кендерді ауыз сумен, шаруа<br />қожалықтарын керекті сумен<br />қамтамасыз етуге, жер суаруға<br />кеңінен пайдаланылады,<br />Бұлақтың арынсыз сене<br />арынды түрлері бар. Арын-<br />сыз бүлақ ылғалды жылдарда,<br />көктемде қар ерігеннен кейінгі<br />ясене жауын-шашынды кезең-<br />дерде акер бетіне таяу жатқан су<br />деңгейінің көтерілуінен пайда<br />болады. Оны әдетте «тумадеп<br />атайды. Арынды су көзі арте-<br />зиан (арынды) суынан бастау<br />алып, тау-тастардың терең<br />жарықтарынан шығады, оны<br />қайнар деп атайды. Мұндай су<br />көзінің өнімі, температурасы<br />минералдық тұмаға қарағанда<br />Екі мәтінмен танысып, тақырыбын, стилін, мазмұнын, тілдік ерекшелігін салыстырасыңдар​

MaiorPeZDoBi4    1   20.01.2021 14:32    0