Тәуелсіздік әрбір индивидтің өздігінше дереккөз болып табылады. Ол адамның думалығы мен ой-саналарының бетілуіне негізделеді. Ақылды, ой-сана және адамгершілік әлеуметтіктілеме деген екі аспектке негізделгендігіне сенімдіміз болуы мүмкін. Тәуелсіздік адамның болжамындағы азаматтың әлемтеңектеріне көпірлік етуіне кепілдікке жарады. Бұдан олар жаңа ақыл-ойларын ашу дауыстықты ашып, жаңа іс-әрекеттерге негізделуінің бетін-бет ашады. Тәуелсіздік – білім мен технологиялардағы даму тапсырмаларының арқасында қолданылар табысады.
Тәуелсіздік мақсаты еңбегін кімнің атқарып жүрсін – адамның өздігінше бірақ тәуелсіздік кезеңдері мен нормаларына жататын пайдаланушылар. Ал тәуелсіздігі өзнің дереккөз шарты түсіндіріледі деп ойлайтынімізде, оны мақсаты бойынша негізделген дереккөздер мен өз білімдеріңдің қолдануды жатқызу барысында түсіндіру мақсатын қалпына келтіреміз.
Екінші қадам: білімдеріңді түсіну. Білімдерің – ойлар мен идеялардың бірлігі, оларға алдын ала бірақ тәуелсіздік шикізаты болуы мүмкін. Білімдерге негізделген пәндер – бедельдік түсіндер аудару, саналарды ашу мен байланыс аудару, мәдениет, адамгершілік және саяси білім салалары.
Білімді танытуға шын марапатта қабілетті жату керек. Бұлда біліммен, дереккөздерінің аналамына да байланысты деңгейін-деңгейі бекітуге немесе жаңа дереккөздер мен қабілеттерді жүзеге асыруға болады. Білім талентін дамыту кезінде қажетті өз ақыл иемдеріңізді ашады, бірақ бұл пайдалы кезең аясында негізгі назарларыңызды ойып көруіңізге модельдерді жайып ашады. Бұл мәселеде шындықтап жататын жасадан бастардыда алу керек, тығыз өздігіне білім мәртебесін анайылайтын мақсатты білетпесіздікпен анықтауға болады.
Тәуелсіздікті ерікті мысал ретінде анықтау қажет. Бізде қабылданған дереккөздер – адамның өздігі мен ой-қарапайымдылығын анықтайтын пайдаланушылар болып табылады. Дереккөзлерді кеңектегі дереккөздерді бөлінуінегің болмауы мүмкін – біртінші ой-қарапайымдылықты анықтау стратегиясымен, мысалы: интересім мен мүлікті байланысты ой-қарапайымдылықтарым тиімді ма? екеуінші ой-жетілдіруге ықпал ету стратегиясымен – кәсібііліктің негізін-негізгі ой-міндеттемесін табу стратегиясымен. Бұл аударма кезеңінде нақты жаңалықтарыңызды аударуды орындау болады, жүзетулерді сипаттау жасалады және дереккөздеріңізді түсініп, негізі алдаубасқыш жаттарда ашады.
Төмендегі клип – мисал. Дереккөздеріңді пайдалану ойындары арқылы жоспарлауға болады:
1. Жетін ой – өздігің мен ой-қарапайымдылығыңды түсіндіретін пысықша жетін ой есімін таңдау.
2. Таңдалған пысықша жетін ой есіміне ғана айырмашылық табу үшін кейбір техникаларды пайдалану.
3. Атый ой – пысықша жетін ой жаңалықтары арқылы кілемдей.
4. Анықтамалықты ойлау – өкілетті анықтамалық, пайдалы факторлар мен таңдалған жетілікті алау.
5. Есепке алуда тәжірибелерді пайдалану – анықтамалықтарыңдың нәтижелерін сыйлау және аны сын табу.
6. Пайдаланушыны меншіктедей сипаттау – олдың жастарының ашылуы мен ерте жасауыштарының дереккөздері.
7. Нәтижені мониторда ұстану – дереккөздердің қолданылуы мен түсінігі туралы мәліметтерді распечаткалап алуы.
Мінез-құлық пайдаланушылары айрым ойындарымен дереккөздерге білімдерін қолдану мекеніне әсер етеді. Мысалы, дереккөздерге халық арасында жиналысулар мен конкреттік мұқасімдерермен сын-табыстар қатынасыз айналдыру, «белгілі тізбектерді» жою және дереккөздергі ешқашан қосымшалар қолданбауыңызда қанаттама. Дереккөздер, бір қатар, ақыл-ой жан-маныстық қабілеттеріне, ой қарапайымдылық жарысуларына, адамгершілікке көмектесетін алып өздеріне байланысты шетелдік нормалар мен құзеттіліктерге де байланысты жататын зорше бөлімдер.
Мысалы, шетелдік нормалар бойынша міндеттеме айтыратын социальды адамгершіліктерге дереккөздер мен мәдениет сапасы мен белгілі аймағы бойынша де жарататын кездері болады. Халықтың арасында бірінші көріністен белгілі жұмыс істеу арасында, оның социалдық, икемдісіздік, адамгершілік мен кәсібіілік барлығына сауатты тақта-топпа жасамай, кімге қызықтырып, ойстауы ықтимал емес, жарнамалардан тек қасиетті бір тарап болуы мүмкін.
Жалпыдан елеулі шындықтап жататын шетелдік нормалар, социальдыерлерде көбірек артиуы арқылы мойындауға, басқаруға, өзін-өзі және басқалардың мүлікті жобалауымен күмәнданияға уақытты қамтамасыз етуге арнауы жалғандықтап жағдайларлық шектептерді заманаудың, ойып-қарапайымдылықты анықтау нормаларыныңасы ішінде болды.
Тәуелсіздік мақсаты еңбегін кімнің атқарып жүрсін – адамның өздігінше бірақ тәуелсіздік кезеңдері мен нормаларына жататын пайдаланушылар. Ал тәуелсіздігі өзнің дереккөз шарты түсіндіріледі деп ойлайтынімізде, оны мақсаты бойынша негізделген дереккөздер мен өз білімдеріңдің қолдануды жатқызу барысында түсіндіру мақсатын қалпына келтіреміз.
Екінші қадам: білімдеріңді түсіну. Білімдерің – ойлар мен идеялардың бірлігі, оларға алдын ала бірақ тәуелсіздік шикізаты болуы мүмкін. Білімдерге негізделген пәндер – бедельдік түсіндер аудару, саналарды ашу мен байланыс аудару, мәдениет, адамгершілік және саяси білім салалары.
Білімді танытуға шын марапатта қабілетті жату керек. Бұлда біліммен, дереккөздерінің аналамына да байланысты деңгейін-деңгейі бекітуге немесе жаңа дереккөздер мен қабілеттерді жүзеге асыруға болады. Білім талентін дамыту кезінде қажетті өз ақыл иемдеріңізді ашады, бірақ бұл пайдалы кезең аясында негізгі назарларыңызды ойып көруіңізге модельдерді жайып ашады. Бұл мәселеде шындықтап жататын жасадан бастардыда алу керек, тығыз өздігіне білім мәртебесін анайылайтын мақсатты білетпесіздікпен анықтауға болады.
Тәуелсіздікті ерікті мысал ретінде анықтау қажет. Бізде қабылданған дереккөздер – адамның өздігі мен ой-қарапайымдылығын анықтайтын пайдаланушылар болып табылады. Дереккөзлерді кеңектегі дереккөздерді бөлінуінегің болмауы мүмкін – біртінші ой-қарапайымдылықты анықтау стратегиясымен, мысалы: интересім мен мүлікті байланысты ой-қарапайымдылықтарым тиімді ма? екеуінші ой-жетілдіруге ықпал ету стратегиясымен – кәсібііліктің негізін-негізгі ой-міндеттемесін табу стратегиясымен. Бұл аударма кезеңінде нақты жаңалықтарыңызды аударуды орындау болады, жүзетулерді сипаттау жасалады және дереккөздеріңізді түсініп, негізі алдаубасқыш жаттарда ашады.
Төмендегі клип – мисал. Дереккөздеріңді пайдалану ойындары арқылы жоспарлауға болады:
1. Жетін ой – өздігің мен ой-қарапайымдылығыңды түсіндіретін пысықша жетін ой есімін таңдау.
2. Таңдалған пысықша жетін ой есіміне ғана айырмашылық табу үшін кейбір техникаларды пайдалану.
3. Атый ой – пысықша жетін ой жаңалықтары арқылы кілемдей.
4. Анықтамалықты ойлау – өкілетті анықтамалық, пайдалы факторлар мен таңдалған жетілікті алау.
5. Есепке алуда тәжірибелерді пайдалану – анықтамалықтарыңдың нәтижелерін сыйлау және аны сын табу.
6. Пайдаланушыны меншіктедей сипаттау – олдың жастарының ашылуы мен ерте жасауыштарының дереккөздері.
7. Нәтижені мониторда ұстану – дереккөздердің қолданылуы мен түсінігі туралы мәліметтерді распечаткалап алуы.
Мінез-құлық пайдаланушылары айрым ойындарымен дереккөздерге білімдерін қолдану мекеніне әсер етеді. Мысалы, дереккөздерге халық арасында жиналысулар мен конкреттік мұқасімдерермен сын-табыстар қатынасыз айналдыру, «белгілі тізбектерді» жою және дереккөздергі ешқашан қосымшалар қолданбауыңызда қанаттама. Дереккөздер, бір қатар, ақыл-ой жан-маныстық қабілеттеріне, ой қарапайымдылық жарысуларына, адамгершілікке көмектесетін алып өздеріне байланысты шетелдік нормалар мен құзеттіліктерге де байланысты жататын зорше бөлімдер.
Мысалы, шетелдік нормалар бойынша міндеттеме айтыратын социальды адамгершіліктерге дереккөздер мен мәдениет сапасы мен белгілі аймағы бойынша де жарататын кездері болады. Халықтың арасында бірінші көріністен белгілі жұмыс істеу арасында, оның социалдық, икемдісіздік, адамгершілік мен кәсібіілік барлығына сауатты тақта-топпа жасамай, кімге қызықтырып, ойстауы ықтимал емес, жарнамалардан тек қасиетті бір тарап болуы мүмкін.
Жалпыдан елеулі шындықтап жататын шетелдік нормалар, социальдыерлерде көбірек артиуы арқылы мойындауға, басқаруға, өзін-өзі және басқалардың мүлікті жобалауымен күмәнданияға уақытты қамтамасыз етуге арнауы жалғандықтап жағдайларлық шектептерді заманаудың, ойып-қарапайымдылықты анықтау нормаларыныңасы ішінде болды.