Қазақстанда өнеркәсіптің дамуы туралы қосымша материал жинап жүйелеңдер. Бұл мәліметтерді кесте түрінде дәптерге жазыңдар

1. Қазақстан өнеркәсібінің салалары және кәсіпорындары:
2. Дамуындағы артықшылықтары:
3. Кемшіліктері мен мәселелері​

Өнеркісіптің дамуы және оның шикізаттық бағыт-бағдары Егер индустрияландырудың алғашқы жылдары, әсіресе алғашқы бес-жылдықтың бастапқы кезінде Қазақстан КСРО-ның жетекші индустриялық аудандарын ауыл шаруашылығы шикізатымен және азық-түлікпен қамтамасыз ететін аймақ ретінде танылса, 30-жылдары республика өнеркәсіптің өндіруші салаларының көмір, мұнай, түсті металдар, тұз т.б. өнімдерін беретін шикізат көзіне айнала бастады. Сөйтіп Қазақстан индустриясының шикізаттық бағыт-бағдары кең көлемді сипаталып, ауыл шаруашылығы ғана емес, ауыр, жеңіл және тамақ өнеркәсібінің жетекші салаларын да қамтыды.

Түсті металдарды, көмірді, мұнайды және басқа да пайдалы қазбаларды шығаруға ерекше көңіл бөлінді. Қазақстанның елсіз және жартылай елді мекендерінде жаңадан құрылған осы кәсіпорындардың көпшілігі бірден одақтық маңызға ие болды. Бұл Қазақстанда шығарылатын түсті металдардың, мұнайдың, көмірдің, басқа да пайдалы қазбалардың КСРО-ның индустриясы дамыған аймақтарына жіберілетініне ғана байланысты болған жоқ, сонымен бірге ол байлықтарды өндіру ісінде тұтас елді шетелдерге тәуелді болудан құтқаруға көмектесті. Мұндай жағдай ең алдымен Қазақстанда асыл, сирек және түсті металдар шығарылуының дамуына қатысты болды, оларға деген қажеттілік машина жасау құрылыстары мен осы саланың өсуіне сәйкес күрт өсе түсті.

Түсті металдардын, әсіресе мыс пен қорғасынның бай қорлары Қазақстанның оларды өндіруден КСРО бойынша жетекші орынға шығуына мүмкіндік берді. Еңбек және Қорғаныс Кеңесі 1929 жылғы 2 тамыздағы «Түсті металдар өнеркәсібін дамыту болашағы туралы» қаулыда басты назар аударатын аймақтар ішінде «даму келешегі зор негізгі нысан» ретінде Қазақ Автономиясы, Социалистік Республикасы аталды.[1]. Осы мезгіл қарсаңында Қарсақбай және Ридцер мыс балқыту зауыттары қалпына келтіріліп, жобадағы қуатқа жеткен болатын, ал екінші бесжылдықта олар техникалық жағынан түпкілікті қайта құрылды. Кенді Алтайда Ертіс (Глубокое) қорғасын зауыты, ал Қазақстанның оңтүстігінде 1934 жылы КСРО-дағы аса ірі кәсіпорын - құрамында кен орындары, Қаратаудағы байыту фабрикасы бар Шымкент қорғасын зауыты бой көтерді.[2].

1931-1938 жылдары Қоңырат кені негізінде КСРО-дағы аса ірі кәсіпорындардынбірі — Балқаш мыс балқыту комбинаты салынып жатты. Осыған орай, түсті металлургия Қазақстанның ауыр индустриясының жетекші салаларының біріне айнала бастады.

Қорғасын-мырыш өнеркәсібінде Шымкент және Риддердің ірі зауыттары, сондай-ақ бірқатар байыту фабрикалары мен кен орындары көш бастады. Екінші бесжылдық кезінде іске қосылған М.И. Калинин атындағы Шымкент қорғасын зауыты жыл өткен сайын өндірісті кеңейтіп, елдің озық кәсіпорындары қатарына шықты. 1939 жылы зауыт КСРО-да балқытылған қорғасынның 73,2%-ын беріп, 1939 жылғы 26 сәуірде Ленин орденімен марапатталды. Шымкент зауытының шикізат қоры — Ащысай кен орнының мүмкіндігі алдағы уақытта азаятын болған соң Текелі кен орны оның негізгі базасына айналды. 1938 жылы Текелі қорғасын-мырыш комбинатының құрылысы басталды. Республиканың қорғасын-мырыш өнеркәсібінің дамуында Кенді Алтайға зор мән берілді: Риддерде қорғасын балқыту және мырыш қо шығару ісі тез өркендей бастаған еді. 1939 жылғы мамырда Өскемен қорғасын-мырыш зауытының құрылысы қолға алынды.

Республиканың мыс өнеркәсібіндегі ірі кәсіпорындар қатарына Балқаш, Қарсақбай және Ертіс мыс балқыту зауыттары жатты. Олардың қатарында 1938 жылы іске қосылған, 1939 жылы Қазақстан зауыттарында балқытылған мыстың 51%-ын берген Балқаш зауыты ең ірі кәсіпорын болды. Зауыт көп ұзамай еліміздің мыс өнеркәсібінің флагманына айналды.

Соғыс қарсаңында Қарсақбай зауытын қайта құру жұмысы негізінен аяқталды, зауыт қуаттылығын екі есеге жуық ұлғайтты. Сондай-ақ ұзақ уақыт тоқтап тұрған Ертіс зауыты қайта іске қосылды. Мұның бәрі Қазақстанға бірінші және екінші бесжылдықта өндірілген көлемде мол мыс беруге мүмкіндік берді.

Егер республиканың ірі өнеркәсібінің жалпы өнім құрылымындағы түсті металлургияның үлесі 1927-1928 жылдары 6,1% болса, 1939 жылы ол 12,3%-ға жетті, яғни осы 12 жыл ішінде екі еседен артық өсті. Тұтастай алғанда, түсті металлургияның жалпы өнімі 1939 жылы 1913 жылмен салыстырғанда 17,1 есе, ал 1927-1928 жылдарға қарағанда 25,8 есе өсті. 1940 жылдың 1 қаңтарына қарай түсті металлургияның негізгі өндірістік қоры 1928 жылдың 1 қазанымен салыстырғанда 27,2 есеге артты.[3].

Екінші дүниежүзілік соғыс басталар қарсаңында Қазақстан қорғасын өндіруден КСРО бойынша бірінші орынды иеленді: республика 1939 жылы елдегі барлық қорытылған қорғасынның 84,8%-ын берді, оның ішінде Шымкент зауытының үлесі 62,7%, Риддер комбинатынікі - 22,7% болды. Қазақстан 1939 жылы КСРО бойынша алынған өңделмеген мыстың 16,2%-ын өндірді. Мұның ішінде Балқаш мыс комбинатының үлесі 8,2%.