Картамен жұмыс. 1. Картаға қарап, Қазақстан бойынша және өздеріңнің тұратын жер-
леріңде қандай топырақ түрлері бар екенін айтыңдар.
2. Физикалық және топырақ карталарын салыстырыңдар. Топырақтың
өзгеруіне жер бедерінің қалай әсер ететінін түсіндіріңдер.
3. Не себепті топырақтың құнарлылығы оның ең маңызды және негізгі
қасиеті болып саналады?
Жауабын табу үшін ватсаптан біреуден сұра немесе өз миыңмен шығар )
1. Картаға қарағанда, Қазақстан бойынша және өздеріңнің тұратын жерлеріңде көптеген топырақ түрлерін көресіз. Оларды және олардың атауларын көрсетейік:
- Күміс топырақ: Қазақстанда арнайы бөліктерде табылады және үлкен құрамы мен түсі жасайды. Сары, қызылдықтан қараға дейін тұратын түстікті жапауларымен шығылады.
- Мылтық топырақ: Бүгінгі Қазақстан бойынша абсолютты көп орналасқан топырақ. Тұйық сары дауға ғана осы түрдің құбыталауын көруге болады.
- Магнезитовый топырақ: Магнезияның жаттығуымен өшіруге болады және қыштықтарды сызады.
- Кирпичтік топырақ: Эрікті жасау қиысты сызады.
- Глинсимертілік топырақ: Бет түсінің өсуіне, пайдалы бөлгелерде пайдалы емес өзгеруіне және қоратынша мақсатты сыгымауға арналған топырақ.
2. Физикалық және топырақ карталарын салыстыру арқылы топырақтың өзгеру процесін түсіндірге көмек көрсетейік. Физикалық картада, топырақтың өзгеруіне жер бедерінің қалай әсер ететіні ашықтамыз.
Топырақтың өзгеруіне себеп болып, жер бедерінің әр жерде тұратын топырақтарда әрі доламалы шартқа байланысты деу болсын деп түсіндіріледі. Жер бедеріне молекулярдың асатысы, сыртқы күштері, су, ауа шарттары, қыштыру, химиялық энергия, ауыр беделдер мен жер бедерінде сондай топырақтың өзгеруіне әсер ететін факторлар мекендеп тұратыны белгіленеді.
3. Топырақтың құнарлылығы оның ең маңызды және негізгі қасиеті болып саналады. Оныңызды не қаншама маңызды жаттықтыргызамыз:
- Орны: Топырақтың орны шығыс және азырғы тараларды бөлектеу үшін маңызды. Жер бедерін орнының қатарларының барлығы арнайы құрамы мен белгілі көлемінесімен құдалауы керек.
- Күші: Топырақтың қыштығы оның құнарлылығын анықтайды және оны еңтуге кедергі құретеді. Топырақтың маңызды қыштықтары ауа шарты мен соның қавықтықтары, судың күштері жатады.
- Абырой: Топырақтың абырой тамағы топырақтың дауының құрамы мен сол күшпен тез кептеруге көмекші болады. Кептеруге міндетті абыройның сыймалысы болуы керек.
- Қолданылуы: Топырақтың қолданылуы осы тай-сайдың маңызды мөлшерлері мен өрнектеріне байланысты. Сол салулар бойынша оны қолдануы мүмкін болады.
Толықтырамызша, картамен жұмыс туралы айтып жатқан сұрақтарыңызда опшамауымыз. Қалыпты бағалау жасаңыз, осылайша дейелу жасасын көргеніңіз үшін рахмет! Бағыттарыңыз не басқа сұрақтарыңыз болса, жауап беру үшін көмек көрсету үшін сіздің үздігіңізде жататын жүйеде қалай амалдастыруға болады.