Што характэрна для публіцыстыкі Францыска Скарыны, яго прадмоў і пасляслоўяў? Якія праблемы закранаюцца ў прадмовах да кніг «Псалтыр», «Іоў», «Юдзіф»?

Ф. Скарына — выдатны публіцыст, аўтар 50 арыгінальных прадмоў і 62 пасляслоўяў да выдадзеных ім асобных кніг Бібліі. У гэтых бліскучых публіцыстычных тэкстах пісьменнік паўстаў перад намі як неардынарны тэолаг і гісторык, філолаг і юрыст. Ён стварыў падрабязныя анатацыі да кніг апавядальна-гістарычнага і сюжэтна-фабульнага зместу, вытлумачыў прынцыпы перакладу, вызначыў кола чытачоў, якім прапаноўвалася тая ці іншая кніга, апавясціў сваё аўтарства і мэты і г. д.

Асветніцкімі, выхаваўчымі мэтамі кіраваўся Ф. Скарына, першы з усіх славян (выключаючы толькі чэхаў, якія распачалі гэтую справу крыху раней), друкуючы кнігі Бібліі. Пра гэта ён выразна сказаў у той жа прадмове да «Псалтыра»: «И видечи таковые пожитки в так малой книзе, я, Францишек, Скоринин сын с Полоцька, в лекарских науках доктор, повелел есми Псалтырю тиснути рускыми словами, а словенскым языком напред ко чти и к похвале Богу… а потом к пожитку посполитого доброго, наболей с тое причины, иже мя милостивый Бог с того языка на свет пустил». У часы Скарыны ўжо адно гэта — даць у рукі людзей даступную ім Біблію — было подзвігам.

У кожнай з прадмоў акцэнтуецца ўвага чытача кнігі на яе ідэйнай скіраванасці. Так, у прадмове да кнігі «Іоў» дысгармонія чалавечага жыцця («чего ради Господь Бог на добрих и на праведных допущаеть беды и немощи, а злым и несправедливым даеть щастье и здравие») апраўдваецца справядлівасцю нябеснай. Нягледзячы на тое што праведнік Іоў перанёс шматлікія «беды и немощи» (смерць дзяцей, усіх родзічаў, гібель жывёлы, страшную хваробу), ён не адрокся ад веры ў Бога. І Бог вярнуў яму ўсё, даў даўгалецце (пражыў Іоў 140 гадоў). Кніга «Іоў» — «зерцало жития нашего, лекарство душевное, потеха всем смутным». Яна заклікае да зямнога цярпення і пакаяння.

Подзвіг Юдзіфі ў прадмове да кнігі «Юдзіф» паўстае

ўзорам патрыятызму, вернасці грамадзянскаму абавязку, духоўнай моцы і трываласці. Ворагі асадзілі родны горад жанчыны, іх жорсткі камандзір Алаферн пагражаў вынішчыць усіх гараджан. Тады ўдава Юдзіф прабіраецца ў стан ворага, заварожвае сваёй прыгажосцю Алаферна і ноччу, соннага, забівае яго. Калі раніцай ворагі ўбачылі адрэзаную галаву іх правадыра, яны з жахам кінуліся наўцёкі. Так адна Юдзіф выратавала родны горад і яго жыхароў ад знішчэння. У прадмове да кнігі мы сустракаемся з высокапаэтычным выказваннем Ф. Скарыны пра любасць чалавека да свайго «роднага кута»: «Понеже от прирожения звери, ходящие в пустыни, знають ямы своя; птици, летающие по возъдуху, ведають гнезда своя; рибы, плывающие по морю и в реках, чують виры своя; пчелы и тым подобная боронять ульев своих, — тако ж и люди, и где зродилися и ускормлены суть по бозе, к тому месту великую ласку имають». Вялікую «ласку» (любоў) адчуваўсам аўтар гэтых слоў да роднага Полацка і ўсёй тагачаснай Літвы-Беларусі, дзе яму пашчасціла нарадзіцца і вырасці.