"A.Navoiy o'zbek tilining asoschisi"

Mavzuga matn yarating

Reja:

1) Ona tilim — jonu dilim.

2) O'zbek adabiy tilining asoschisi.

3) A.Navoiy hayoti va ijodi.

Dunyodagi har bir inson o'z ona tilini yaxshi ko'radi va e'zozlaydi. Til eng katta imkoniyat beruvchi aloqa vositasidir. Millatlar turlicha bo'lgach, ularning muomala madaniyati, xulq-atvori ham bir-biridan farq qiladi. Chet ellarda yurgan, o'z ona tilingizda gaplashayotgan kishilarni ko'rganda, ular tomonga, albatta, oshiqasiz. Suhbatlashishni istaysiz. Har kimning o'z ona tilisi bo'ladi. Agar u bo'lmasa u inson qulga aylanadi.

Eski o`zbek adabiy tilining asoschisi sifatida A.Navoiyning ijodiy faoliyatini doimo tilga olamiz. Bobomizning qilgan ishlari tarixda katta ahamiyat kasb etgan. Navoiydan oldin ham turk tilida ijod qiluvchi shoirlar oz miqdorda bo`lsa ham bor edi. Navoiydan oldingi turkiygo`ylik keng tarqalmagan va

Navoiydan oldingi turkiygo`ylik keng tarqalmagan va turkiy adabiy til yuksak darajada ishlanib, rivojlintirilmagan edi. A.Navoiy o`zining «Majolisunanfis» asarida o`zi so`z yuritayotgan 90 shoirdan faqat 16tasigina «turkiygo`y» ya`ni turkiy tilda ham ijod qilishini ta`kidlab o`tadi. Alisher Navoiy o'z asari "Muhokamat ul-Lug'atayn"da ikki tilni solishtirib turkiy til ya'ni, eski o'zbek tilining fors-tojik tili bilan solishtirib, eski o'zbek tili ham juda boy ekanligini ko'plab misollar bilan ko'rsatib bergan. Eng asosiysi Navoiy bobomiz o'zlarining "Xamsa" asarlarini ham turkiy tilda yaratganlar.

XV asr jahon maʼnaviyatining buyuk siymosi Nizomiddin Mir Alisher Navoiy hijriy 844 yil ramazon oyining 17-kuni (1441 yil 9 fevral) da Hirotda tugʻilgan. Hirot shahri XV asr birinchi yarmida Sohibqiron Amir Temur asos solgan ulugʻ saltanatning ikkinchi poytaxti, Temurning kenja oʻgʻli Shohrux Mirzoning qoʻl ostidagi obod manzillaridan biri edi. 1483 yildan Alisher Navoiy oʻzining buyuk “Xamsa” asarini yozishga kirishdi va uni uch yilda tugalladi. Shuningdek, “Holoti Sayid Hasan Ardasher”, “Holoti Pahlavon Muhammad”, “Xamsat ul-mutahayyirin”, “Zubdat ut-tavorix”,“Navodir un-nihoya” kabi asarlari bilan ham tanishmiz. Navoiy oʻz ijodi bilan oʻzbek adabiyotining soʻnggi rivojini belgilabgina qolmay, Movarounnahr va Xurosonning butun maʼnaviy madaniyati taraqqiyotiga juda katta taʼsir koʻrsatdi. Uning asarlari, sheʼriyati qayta-qayta koʻchirilib, xalq orasida keng tarqalib, shoirlar uchun maktab vazifasini oʻtadi, madrasalarda keng oʻrganildi.